غول 3200 ساله جنگل

سلامت می‌نویسد: اگر سعی کنید به نوک آن نگاه کنید یا تمام طول درخت را در یک نگاه داشته باشید، ممکن است باعث شود گردن درد بگیرید یا از پشت به زمین بیفتید. این درخت به قدری بزرگ است که شاید نتوانید از درون جنگل همه آن را در یک نگاه ببینید یا در منظر دوربینتان ثبت کنید. 90 سال پیش، طرفداران این درخت برای آن یک اسم هم انتخاب کرده اند: پرزیدنت (آقای رئیس جمهور)، این درخت یک سکویای بزرگ است، یکی از چند صد درخت سکویای باقیمانده در جنگل قرمز که از خانواده درختان سکویا دندرون ژیگانتیوم هستند.

این درخت ، بزرگترین درخت روی زمین نیست. تحقیقات استیو سیلت و همکارانش در دانشگاه هامبدولت، نشان داده پرزیدنت، دومین درخت بزرگ کره زمین است که تاکنون اندازه گیری شده است. اگر چه گروه استیو سیلت، فقط تعداد کمی از درختان را اندازه گیری کرده اند. این درخت به اندازه درختان بلند ساحل ردوود (جنگل قرمز) یا منطقه اکالیپتوس رگنان در استرالیا ارتفاع ندارد اما فقط بلند بودن و ارتفاع مهم نیست. این درخت از درختان ساحل ردوود یا اکالیپتوس بسیار عظیم تر است. نوک بلند آن که به دلیل برخورد صاعقه ها مرده است، تا ارتفاع 130 متری امتداد دارد. هر کدام از 4 شاخه عظیم این درخت که خود به اندازه یک درخت بزرگ هستند، از وسط به بالا امتداد پیدا میکنند و به سمت نوک درخت می روند و شکلی شبیه یک قارچ عظیم یا ابر قارچی شکل بمب های هسته ای در زمینه آسمان می سازند. اگر چه تنه پرزیدنت به اندازه تنه ژنرال شرمن (بزرگترین درخت روی زمین) حجیم نیست، اما تاج این درخت بزرگتر و پرتر است. پرزیدنت، حدود 2 میلیارد برگ دارد.

درخت ها در رقابت با یکدیگر برای به دست آوردن نور خورشید و آب، به سمت بالا و اطراف رشد و تاجشان را وسیع تر می کنند. برخلاف پستانداران و پرنده ها که با بلوغ یا به دلیل محدودیت های ناشی از جاذبه زمین رشدشان متوقف می شود، درخت ها دست از رشد کردن بر نمی دارند. آنها هم به خاطر جاذبه ممکن است دچار محدودیت شوند اما نه همان گونه که برای یک زرافه یا کرکس آمریکایی این محدودیت اتفاق می افتد. درخت نیازی به حرکت ندارد و با اضافه کردن مداوم چوب، از ساختار خود محافظت می کند. با در نظر گرفتن اینکه نور خورشید و خاک و آب به مقدار کافی وجود داشته باشد و زمان نامحدودی هم در اختیار درخت باشد، یک درخت می تواند همچنان به رشد خود ادامه دهد. سکویاهای غول آسا به این دلیل بسیار عظیم هستند که بسیار پیراند.

آنها به این دلیل آنقدر سن دارند كه توانسته اند از تمام تهدیدها و خطرهایی كه می توانست آنها را از بین ببرد جان سالم به در ببرند. این درخت ها قوی تر از آن هستند كه با بادهای شدید روی زمین بیفتند. چوب سخت بدنه آنها و پوسته عظیمشان پوشیده از ماده ای اسیدی است كه جلوی پوسیدگی های ناشی از قارچ ها را می گیرد. سوسك ها و حشرات چوب خوار به ندرت و به سختی می توانند به بدنه آنها نفوذ كنند. پوسته ضخیمشان ضد آتش و سوختگی است. آتش سوزی جنگل ها در واقع به نفع سكویاها هستند چون رقبای آنها در جنگل را از بین می برند. به تاج سكویا اجازه می دهند كه بیشتر از نور خورشید بهره مند شود و كمك می كنند دانه های سكویا به زمین برسند و نهال های آن در خاكستر ناشی از درختان دیگر و نور خورشید به خوبی تغذیه شوند و رشد كنند. اگر چه صاعقه به سكویاها پیر و بزرگ آسیب می زند اما معمولا باعث مرگ آنها نمی شود. به همین دلیل در طول قرن ها همچنان بزرگ و بلند می شوند.

یكی از عوامل مرگ درختان بزرگ، قطع این درختان است. سكویاهای بزرگی بوده اند كه با ضربه های تبر هیزم شكنان و اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به زمین افتاده اند اما چوب این درختان سالمند آنقدر ترد و شكننده است كه اغلب این رختان بعد از به زمین افتادن خرد شده اند و از نظر به دست آوردن الوار ارزش كمی داشته اند. چوب این درخت های به زمین افتاده را اغلب فقط می توان در مزارع انگور، به عنوان نرده های مزرعه یا تخته های بی ارزش پنجره ها استفاده كرد. با توجه به اینكه خرد كردن الوارهایی كه بیش از 10 متر قطر دارند كار بسیار مشكلی است، درخت های سكویا امروزه برای كسانی كه به دنبال الوار هستند چندان ارزشی ندارند. پارك ملی سكویا در سال 1890 ثبت شد و هجوم توریست هایی كه با هر وسیله ای خود را به آن پارك می رساندند نشان داد كه درخت های سكویا وقتی زنده و سرپا هستند ارزش بیشتری دارند.

یكی از چیزهایی كه استیور سیلت در مورد این درختان به من توضیح داد این بود كه آنها می توانند ماه های طولانی هوای بسیار سرد و یخبندان را تحمل كنند و محل زندگی مورد علاقه آنها نواحی به شدت زمستانی است به همین دلیل باید قادر باشند شرایط یخبندان را به خوبی تحمل كنند. تجمع برف روی شاخه های این درختان در این زمانه ها و یخ زدن آنها باعث اضافه شدن وزنشان می شود و باید بتوانند در زمانی كه هنوز جوان هستند این شرایط را تحمل كنند. تحمل سرما و وزن برف ها در حالت عمومی قابلیت ویژه آنهاست به همین دلیل است كه به این درختان "درختان برفی" می گویند.

در میان اطلاعات اكتشافی گروه سیلت چیزی كه بیشتر از همه مایه تعجب شده بود این بود كه سرعت رشد این درختان بزرگ و نه فقط بلندی و حجم آنها با بالا رفتن سن شان افزایش پیدا می كند. یك هیولای عظیم الجثه مانند پرزیدنت در هر سال نسبت به یك سكویای جوان چوب بیشتری تولید می كند. این چوب ها در اطراف تنه درخت جمع می شوند و آن را قطورتر می كنند و شاخه و تنه های اصلی آن هم ضخیم تر می شوند.

این یافته با یكی از فرضیات اثبات شده قدیمی در مورد اكولوژی جنگل ها كاملاً در تعارض است كه می گوید سرعت رشد درختان با بالا رفتن سن آنها كاهش می یابد. این فرضیه كه پایه تصمیم گیری های اجرایی متعددی درباره جنگلبانی شده است ممكن است در مورد بعضی درختان در بعضی مكان ها صادق باشد اما در مورد درخت های سكویا یا دیگر درخت های عظیم مانند درختان ساحل ردوود صادق نیست. استیو سیلت و گروهش این فرضیه را با روشی رد كردند كه تا قبل از آن هیچكدام از اكولوژیست های جنگل شناس دیگر انجام نداده بودند. آنها از این درختان بالا رفتند، از همه درختان از سر تا تهشان و تمام آنها را سانتی متر به سانتی متر اندازه گرفتند.

با كمك و حمایت مسئولان پارك ملی آنها این بررسی دقیق را روی پرزیدنت هم انجام دادند. این كار بخشی از پروژه یك مطالعه بزرگ و طولانی مدت روی درختان سكویا و درختان ساحل ردوود بود كه "پروژه ردوود و تغییرات آب و هوا" نام داشت. گروه سیلت، در تمام اطراف تاج پرزیدنت با وسایل مخصوصی محکم كردند و با تورهای ایمنی و كلاه های ایمنی مخصوص از این درخت بالا رفتند. آنها تنه درخت را در ارتفاع های مختلف اندازه گرفتند. شاخه ها و تاج ها را شمردند و با استفاده از وسایل استریل شده و مخصوص از بدنه درخت نمونه برداری كردند. سپس اطلاعات به دست آمده را با اطلاعاتی كه از درخت های سكویای دیگر به دست آمده بود در سیستم های دقیق ریاضی و آماری بررسی كرند. از همین طریق متوجه شدند كه پرزیدنت حداقل حدود 2 هزار متر مكعب چوب دارد و این هیولای پیر با بیش ا ز3200 سال سن هنوز هم به سرعت رشد می كند. آنها دریافتند پرزیدنت هر سال مقادیر بسیار زیادی دی اكسید كربن را به داخل برگهای خود جذب می كند و در فصل رشد كه با 6 ماه زمستانی و سرد قطع می شود تبدیل به سلولز و همی سلولز و تركیبات آلی دیگر می كند. سیلت می گوید: "این نكته جالبی در مورد درخت های سكویاست، آنها نیمی از سال را رشد نمی كنند، در زیر برف پنهان هستند و با این حال كه فصل رشد كوتاه تری دارند، هنوز بیشتر از رقبای عظیم الجثه شان در جنگل های ردوود رشد می كنند.

شاید به همین دلیل بود كه مایكل نیكولز، عكاس، تصویر این درخت را در برف ثبت كرد. مایكل و جیم كمپل اسپیكلر كه یك كوهنورد و صخره نورد ماهر است یك نقشه جالب برای این تصویربرداری طرح ریزی كردند. آنها به همراه گروهی از كوهنوردان دیگر و عده ای از افراد گروه سیلت، در میانه های ماه فوریه، زمانی كه هنوز كپه های برف كنار جاده تا 4 متر ارتفاع داشت برای انجام عكاسی، طناب هایی به پرزیدنت و درخت بلند دیگری كه در نزدیكی آن بود بستند تا بتوانند با كمك آنها افراد گروه و دوربین ها را بالا بكشند. گروه زمان زیادی صبر كرد تا هوای آفتابی و روزهای مه آلود و بارانی بگذرد و دوباره برف روی درخت بنشیند. بعد از نشستن برف روی شاخه های پرزیدنت زمان گرفتن عكس بود. عكس گرفته شد. در واقع تعداد زیادی عكس گرفته و سپس در كنار هم قرار داده شد تا تصویری یكسره از پرزیدنت به سدت آید زمانی كه به محل درخت رسیدیم گروه در حال جمع آوری وسایل بود تا آنجا را ترك كند.

مایكل بیش از 2 هفته برای مدیریت و هدایت گروه برای همین یك عكسی كه می بینید، زمان گذاشت. او از روی زمین عكس ها را ویرایش و گروه را برای عكاسی از زاویه مناسب هدایت می كرد اما قبل ا ز آنكه طناب باز شود تصمیم گرفت خودش هم یك بار از درخت بالا برود. "نمی خواستم عكس بگیرم، فقط می خواستم از پرزیدنت خداحافظی كنم." مایكل تمام تجهیزات امینی را به خود بست و از درخت بالا رفت، بعد از مدتی كه پایین آمد، با احتیاط و با كمك جیم اسپیكلر از درخت بالا رفتم. وقتی به یكی از شاخه های انتها رسیدم، با احترام فراوان روی شاخه پرزیدنت ایستادم و اسپیكلر از پشت مراقب من بود. نیم ساعت طول كشید تا به تاج درخت برسم حالا 70 متر بالاتر از سطح زمین بودم. جنگل زیر پایم برود و اطرافم پر بود از شاخ ها و برگ های جوان درخت. درخت در اطراف من كاملاً زنده بود. گیج و شگفت زده به بالا نگاهی انداختم و متوجه شكاف باریكی روی چوب مرده نوك درخت شدم كه در شیارهایش زندگی جریان داشت چه جای شگفت انگیزی با خودم فكر كردم پرزیدنت چقدر موجود جذابی است.